جراحی پیوند قرنیه

قرنیه چیست و چرا اهمیت دارد؟

قرنیه لایه شفاف جلوی چشم می‌باشد که مانند پنجره کاملاً شفاف اجازه ورود نور به چشم را می‌دهد و رنگ چشم به قرنیه ارتباطی ندارد. قرنیه به واسطه ضریب شکست خاص و انحناء آن قادر به تغییر مسیر نور شده که تصاویر اشیاء دور و نزدیک را به کمک عدسی چشم بر روی پرده شبکیه متمرکز کرده و فرد را قادر به دیدن اشیاء می‌کند.

پیوند قرنیه

پیوند قرنیه یک عمل جراحی است که طی آن تمام یا قسمتی از قرنیه اهدا شده از فرد فوت شده جایگزین قرنیه بیمار می‌شود. قرنیه اهدایی توسط بانک چشم مورد معاینه و آزمایش قرار گرفته و از سلامت آن آگاهی کامل پیدا می‌شود. پیوند قرنیه معمولاً با بیهوشی کامل انجام می‌گیرد.

روش های متداول پیوند قرنیه

1- پیوند قرنیه تمام ضخامت: در این حالت تمام ضخامت قرنیه در منطقه آسیب دیده برداشته شده و با یک قرنیه سالم جایگزین می‌شود.

2- پیوند قرنیه لایه‌ای: در این روش فقط قسمت لایه معیوب و آسیب دیده این قرنیه را برداشته و لایه سالم را به جای آن پیوند زده می‌شود.

انواع پیوند قرنیه لایه‌ای

1- پیوند لایه‌ای قدامی ALTK: فقط لایه سطحی قرنیه که آسیب دیده است برداشته شده و با قسمت مشابه از قرنیه پیوندی، جایگزین می‌شود.

2- پیوند لایه‌ای قدامی و میانی DALK: در مواردی که بیمار اختلال گسترده در لایه‌های سطحی و بالایی‌ دارد به‌کار گرفته می‌شود.

3- پیوند لایه‌ای خلفی DSAEK: در مواردی که بیمار اختلال در لایه عمقی (اندوتلیوم) دارد به‌کار می‌رود و قسمت‌های سطحی و میانی سالم باقی می‌مانند. ضخامت این لایه پیوندی حدود ۹۰ تا ۱۸۰ میکرون است.

4- پیوند لایه‌ای خلفی DMEK: روش دیگر پیوند اندوتلیوم است و در آن غشاء بسیار نازکی به ضخامت ۵ تا ۱۰ میکرون پیوند زده می‌شود.

علل پیوند قرنیه

1- در بیماران مبتلا به قوز قرنیه جهت افزایش حدت بینایی عدم انجام اقدام فوق ممکن است سبب کاهش پیشرونده دید و نازک شدن قرنیه و حتی پارگی قرنیه گردد.

2- بهبودی تاری دید در بیماران مبتلا به کدورت قرنیه

3- حفظ یکپارچگی چشم در پارگی شدید قرنیه در اثر حادثه

4- در مواردی از عفونت‌های شدید

5- جهت بهبود ظاهر ناخوشایند قرنیه در اثر لک قرنیه، که با استفاده از لنزهای زیبایی به علت عدم تحمل بیمار و یا عدم تثبیت لنز رنگی ضرورتاً پیوند تنها راه حل می‌باشد.

بیماران مناسب پیوند قرنیه

1- بیماری قوز قرنیه (کراتوکونوس)

2- داشتن ورم قرنیه پس از جراحی آب مروارید یا عمل‌های دیگر داخل چشمی

3- بیماری‌های ارثی که باعث ایجاد کدورت یا ورم قرنیه می‌شوند.

4- وجود کدورت یا لک قرنیه که معمولاً به دلیل عفونت مکرر تبخال چشمی یا عفونت‌های میکروبی ایجاد می‌شود.

5- سوختگی شیمیایی قرنیه

روش تهیه قرنیه پیوندی

قرنیه پیوندی پس از مرگ از چشم افرادی تهیه می‌شود که تمایل به اهداء قرنیه جهت کمک به دیگران دارند و بدون ‏اقدام خیرخواهانه و رضایت این افراد جراحی پیوند قرنیه امکان‌پذیر نیست.‏

همه قرنیه‌های اهداء شده در بانک چشم به طور دقیق معاینه شده تا از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل شود. همچنین تمام قرنیه‌های پیوندی از نظر بیماری‌هایی مثل ایدز و هپاتیت و . . . کنترل می‌شوند تا این بیماری‌ها به فرد گیرنده پیوند سرایت نکند.

فرایند پیوند قرنیه

برای انجام جراحی پیوند قرنیه معمولاً لازم است که برای بیمار آزمایش‌ها و معاینات لازم انجام پذیرد. معمولاً قبل از بستری شدن بیمار در بیمارستان برای رزرو قرنیه با بانک چشم هماهنگی به عمل می‌آید، اما به هر حال ممکن است در روز عمل، قرنیه مناسب برای پیوند در بانک چشم موجود نباشد و در نتیجه جراحی به روز دیگری موکول شود.

هنگام عمل جراح با استفاده از وسایل میکروسکوپی یک قطعه مدور از وسط قرنیه بیمار برداشته و به جای آن یک قطعه گرد مشابه از قرنیه سالمِ دهنده را قرار می‌دهد و آن را با بخیه‌های خیلی ظریف به چشم بیمار می‌دوزد. باید توجه داشت عمل جراحی بین یک تا دو ساعت طول می‌کشد. بسته به شرایط، گاهی علاوه بر پیوند قرنیه عمل آب مروارید (کاتاراکت) یا آب سیاه (گلوکوم) نیز به صورت همزمان انجام می‌گیرد. پس از خاتمه عمل چشم پانسمان می‌شود.