مشهد ، مشهور یا مشد ، دومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. در شمال شرقی کشور واقع شده است. جمعیت آن 3،001،184 نفر (سرشماری سال 2016) است که مناطق مشهد تمان و طرقبه را شامل می شود. این یک واحه اصلی در امتداد جاده ابریشم باستان بود که با مرو به شرق ارتباط داشت.
مشهد در حوضه آبریز رودخانه کشافرود و در انتهای دشت رسوبی مشهد ، بین کوه های هزار مسجد و کوههای بینالود ، در ارتفاع 1050 متر از سطح دریا با منطقه ای کوهستانی و نیمه کوهستانی واقع شده است که دارای آب و هوایی معتدل و متغیر است.
این شهر از سه منطقه “مرکزی” ، “احمد آباد” و “رضوی” ، سه شهر و 11 منطقه روستایی تشکیل شده است. مشهد به دلیل شرایط مذهبی ، صنعتی و اقتصادی بعد از تهران دومین شهر بزرگ و پرجمعیت ایران محسوب می شود. مشهد به عنوان مهمترین جاذبه مسافرینی که مایل به زیارت حرم مطهر امام رضا (هشتمین امام شیعه) ، بزرگترین حرم مطهر ایران هستند ، شناخته می شود.
آستان قدس رضوی به عنوان یکی از باشکوه ترین مکانهای مذهبی ایران ، نماد مشهد است که در آن هنر و آیین اسلامی با یکدیگر پیوند دارند. این شهر که در امتداد جاده ابریشم واقع شده است ، پایتخت اقتصادی و مرکز تجاری بین قاره ای در آسیای میانه است. فعالیتهای اقتصادی مشهد وابسته به خدمات ، صنعت و کشاورزی است. اما به دلیل حضور مسافران و زائرانی که به آنجا سفر می کنند ، اقتصاد مبتنی بر خدمات متمرکز شده است. حدود 40 درصد از صنایع مشهد متکی به صنایع غذایی ، فلزات و صنایع دستی است. بیشتر مردم مشهد از نژاد آریایی ایرانی هستند ، اگرچه بسیاری از کردها ، ترک ها و عرب ها در آنجا زندگی می کنند. ساکنان مشهد به زبان فارسی ، لهجه مشهدی صحبت می کنند و پیروان شیعه جعفري هستند.
این شهر به نام حرم امام رضا (ع) ، امام هشتم شیعیان ، نامگذاری شده است. امام را در روستایی در خراسان به خاک سپردند ، که پس از آن نام مشهد را به معنای محل شهادت به دست آورد. هر ساله میلیون ها زائر به حرم امام رضا (ع) مشرف می شوند. خلیفه عباسی هارون الرشید نیز در همین حرم مدفون است.
مشهد در طول تاریخ خود توسط اقوام مختلف اداره می شده است. این شهر در دوره مغول از رونق نسبی برخوردار شد.
مشهد را در محاوره ای به نام شهر فردوسی می شناسند ، پس از شاعر ایرانی که شاهنامه را سروده است. این شهر زادگاه برخی از شاخص ترین چهره های ادبی و هنری ایران است ، مانند شاعر مهدی اخوان-ثالث ، و محمد رضا شجریان ، خواننده و آهنگساز سنتی ایران. فردوسی و اخوان-ثالث هر دو در طوس مدفون شده اند ، شهری باستانی که خاستگاه اصلی شهر مشهد فعلی به حساب می آید.
در 30 اکتبر 2009 (سالگرد شهادت امام رضا) ، رئیس جمهور وقت ایران محمود احمدی نژاد مشهد را “پایتخت معنوی ایران” اعلام کرد